Oedeemtherapie

De oedeemfysiotherapeut behandelt patiënten die last hebben van (lymf)oedeem, een abnormale ophoping van vocht in het lichaam. Oedeem komt onder meer voor bij (borst)kanker, bloedvatproblemen of littekens. Lymfoedeem kan ook een gevolg zijn van bestraling, chemotherapie, een operatie of een ongeval.

Wat is oedeem?
Oedeem is een overmatige ophoping van vocht in het weefsel tussen de cellen van het lichaam. Dit oedeem ontstaat door een verstoord evenwicht in aan- en afvoer van vocht. Er bestaan een aantal vormen van oedeem waarbij er een onderscheid gemaakt wordt tussen een aangeboren vorm, die soms erfelijk is, maar ook vormen die ontstaan door beschadiging van buitenaf, maar ook door verstoring in werking van bloedvaten of aanmaak van vetcellen.

Ook kan oedeem ontstaan door gebruik van bepaalde medicatie of bij aandoeningen zoals reumatoïde artritis.

De oedeemfysiotherapeut probeert de afvoer van vocht onder meer te stimuleren met oefentherapie. Dat gebeurt met algemene oefeningen en ademhalingsoefeningen. Verder doen patiënten vaak specifieke oefeningen gericht op spieren in het hele lichaam die functioneren als een pomp. Daardoor kan vocht afgevoerd worden via de lymfe- en bloedbanen. De oedeemtherapeut maakt ook gebruik van manuele lymfdrainage. Met deze massagetechniek verplaatst hij vocht naar delen van het lichaam waar de vochtafvoer wel normaal functioneert. Daarnaast kan de oedeemfysiotherapeut bandages, tape en therapeutische kousen gebruiken om vochtophoping tegen te gaan of te zorgen dat de ontstane situatie stabiel blijft. Vaak werkt de oedeemfysiotherapeut samen met andere specialisten, zoals oncologen of chirurgen.

Bij welke klachten bezoekt u een oedeemtherapeut?

Mensen die in een bepaald lichaamsdeel last hebben van een vochtophoping kunnen geholpen worden met oedeemtherapie. Door middel van lymfedrainage eventueel ondersteund door compressietherapie (zwachtelen of TEK) en/of taping wordt het vocht via andere kanalen afgevoerd.

Welke vormen van lymfoedeem zijn er?

1. Aangeboren (primair) lymfoedeem, aangeboren lymfoedeem kan zich direct na de geboorte al uiten. In de meeste gevallen echter ontwikkelt het zich tussen de puberteit en het vijfendertigste levensjaar en komt het ongeveer vier keer zoveel voor bij vrouwen als bij mannen.
2. Niet-aangeboren (secundair) lymfoedeem, niet-aangeboren lymfoedeem ontstaat door een invloed van buitenaf die het lymfestelsel beschadigt. Mogelijke oorzaken hiervan kunnen zijn:
   • Wondroosinfectie
   • Ernstige verbranding
   • Open botbreuk
   • Kanker
   • Trombose been/arm
   • Hartfalen
   • Nierfalen
   • Het niet goed (meer) functioneren van de aders

Het oedeem ontwikkelt zich in de buurt van de beschadigde onderdelen van het lymfestelsel. Oedeem kan direct optreden, maar het kan ook vele jaren later nog de kop opsteken. Oedeem begint vaak met zwelling en een gespannen gevoel van de huid. De klachten van lymfoedeem kunnen zijn:

• Pijn
• Een vermoeid en zwaar gevoel in het getroffen lichaamsdeel/de getroffen lichaamsdelen
• Tintelingen
• Spanning van de huid/zwelling
• Beperkingen in bewegingen
• Beperkingen in het dagelijks functioneren

Tevens kunnen klachten ontstaan in gewrichten en kunnen huidafwijkingen ontstaan zoals jeuk, pigmentafwijkingen, schilfering, huidverruwing en fibrose (verharding van de huid).